Dostęp otwarty
ROZWAŻANIA FUTUROLOGICZNE Z PERSPEKTYWY EKOFILOZOFII
Wiesław SZTUMSKI1
Język publikacji: polski
Artykuł w czasopiśmie
Numer specjalny Lech W. Zacher in memoriam
Transformacje Nr 3 (118) 2023, Data publikacji: 29 września 2023r.
Słowa kluczowe: degradacja środowiska, Nowe Oświecenie matanoia, deficyt surowców, neoniewolnictwo, nowe zdziczenie, potencjał adaptacyjny
Streszczenie Artykuł zawiera przemyślenia autora o tym, co czeka ludzkość w naj-bliższej przyszłości, prawdopodobnie jeszcze w tym stuleciu. A rysuje się ona dramatycznie. Na przekór zdrowemu rozsądkowi i ostrzeżeń ekologów ludzie nadal nieodpowiedzialnie rujnują środowisko przyrodnicze i tępią wiele gatunków fauny. Redukują bioróżnorodność, dzięki której żyją Bez opamiętania eksploatują będące już na wyczerpaniu złoża surowców kopalnych i niekopalnych oraz wody i tlenu. Niszczą też w niemniejszym stopniu i coraz szybciej środowisko społeczne i nie przeciwstawiają się jego degradacji. Wskutek tego staje się ono coraz bardziej niestabilne, chaotyczne, nieprzewidywalne, ryzykowne i pełne zaostrzających się konfliktów oraz sprzeczności. Pozwalają coraz bardziej ogłupiać się przez różnych manipulantów - polityków, korporatokratów, reklamotwórców, dyktatorów mody itp. Przez to tracą zdrowy rozsądek, instynkt samozachowawczy i wolność. Bezkrytycznie ulegają nowym standardom myślenia, wypowiadania się, mody, zachowania się, które przeczą standardom uznawanym tradycyjnie za dobre lub poprawne. Przyczyniają się do tego ideologie przesadnego liberalizmu i konsumpcjonizmu, powszechny kult pieniądza oraz nadmierna i naiwna wiara w dobrodziejstwa płynące z postępu nauki i techniki. Władcy świata ignorują raporty ekspertów ukazujące realne zagrożenia i złowróżbne scenariusze kolapsu ludzkości. Czy możliwe jest zawrócenie z drogi wiodącej niechybnie w przepaść? Różni eksperci - naukowcy, ekolodzy, twórcy i filozofowie próbują odpowiedzieć na to pytanie i prezentują mniej lub bardziej utopijne rozwiązania. Jednym z realistycznych wydaje się propozycja Ernsta Ulricha v. Weizsãckera - dokonanie Nowego Oświecenia i Nowej Metanoi polegającej na restytucji priorytetu dla przyrodoznawstwa oraz znaczenia przyrody w życiu ludzi i o jej wpływie na rzeczywistość społeczną. Dzięki temu masy nie dałyby się mamić przez różnych manipulantów. Zaistniałyby warunki do dokonania swoistej „rewolucji ekologicznej”, pierwszej w historii, To wyzwanie powinny podjąć najbliższe pokolenia młodzieży, która nie ma niczego do stracenia i wszystko do zyskania. Chociaż jego realizacja jest trudna, ale nie jest niemożliwa. Wymaga wiele wysiłku, samozaparcia, ogromnej determinacji i pracy od podstaw. Gdyby mimo wszystko udało im się sprostać temu, to ludzkość wkroczyłaby w nową fazę rozwoju epoki antropocenu i mogłaby zapewnić sobie szansę na dłuższe przetrwanie na Ziemi.
em. profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Polska
ORCID: 0000-0002-6353-7206
E-mail: ws34@op.pl