Dostęp otwarty
W POSZUKIWANIU BIOCENTRYCZNEJ DEFINICJI INTELIGENCJI. ROŚLINY SĄ INTELIGENTNIEJSZE OD „INTELIGENTNYCH MASZYN”
Krzysztof Mudyń1
Kultura, technika i człowiek w dobie nowych mediów
Język publikacji: polski
Artykuł w czasopiśmie
Transformacje Nr 1 (116) 2023, Data publikacji: 31 marca 2023r.
Słowa kluczowe: inteligencja antropocentryczna vs biocentryczna, rola świadomości , inteligencja roślin, autonomia a zasoby
Streszczenie Autor, nawiązując do klasycznej definicji William Sterna, proponuje, by rozumieć przez inteligencję zdolność do aktywnej i skutecznej adaptacji, zapewniającej ciągłość istnienia w czasie, przy zachowaniu względnej tożsamości gatunku (systemu). Tak rozszerzona definicja inteligencji umożliwia porównania międzygatunkowe, podczas gdy zakotwiczone w psychologii pojęcie IQ zostało pomyślane jako narzędzie do opisu różnic indywidualnych między ludźmi. Biocentryczne ujmowanie inteligencji, dostarczając największego wspólnego mianownika dla wszystkich systemów (także sztucznych lub hybrydowych), byłoby pomocne w zredukowaniu antropocentrycznych konotacji związanych z tym terminem. W innym świetle ukazuje też problem sztucznej inteligencji. Autor sugeruje, że opór przed dostrzeganiem przejawów inteligencji u prostszych organizmów oraz roślin wynika poniekąd z błędu rozumowania. Zakładamy bowiem milcząco, że inteligencja jest cechą specyficznie ludzką. W konsekwencji systemom (organizmom), których budowa (lub zachowanie) nie przypomina człowieka, odmawiamy inteligencji. Sprawia to, że jesteśmy skłonni przypisywać naszemu gatunkowi zawyżone i nieuzasadnione możliwości „panowania nad światem”, które okazują się nierealistyczne w konfrontacji z innymi, „nieinteligentnymi” gatunkami (ekosystemami) zamieszkującymi nasza planetę.
Instytut Psychologii, Akademia Ignatianum, Kraków, Polska
ORCID: 0000-0001-6177-7241
E-mail: krzysztof.mudyn@ignatianum.edu.pl, km.krzysztof.mudyn@gmail.com