Dostęp otwarty
PRAKTYKI RELIGIJNE W SPOŁECZNOŚCI WIEJSKIEJ NA TLE MIEJSKIEJ
Krystyna LEŚNIAK-MOCZUK1
Zmiana społeczna, pandemia- jako kategorie analizy współczesnego społeczeństwa
Język publikacji: polski
Artykuł w czasopiśmie
Transformacje Nr 2 (113) 2022, Data publikacji: 30 czerwca 2022r.
Słowa kluczowe: religia, praktyki religijne, obrzędowość świąt, rytuały, obrzędy przejścia, wieś, miast
Streszczenie Religia pełni od wieków wiele ról w życiu człowieka, a jej funkcje wraz z rozwojem społeczeństwa podlegają przemianom. W społeczeństwie polskim Kościół rzymskokatolicki jest niezwykle ważną i wpływową instytucją, silnie powiązaną jest z narodową tożsamością. Celem artykułu jest porównanie przemian deklarowanej religijności wiernych w lokalnych środowiskach wiejskich i miejskich w okresie zmiany ustrojowej w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. W autorskich badaniach przeprowadzonych w województwie podkarpackim w środowisku wiejskim na tle miasta zastosowano metody jakościowe: wywiady kwestionariuszowe, niestandaryzowane wywiady swobodne z listą problemów, wywiady narracyjne i pogłębione, introspekcję, obserwację z techniką wizualną. W obu badanych populacjach nastąpił wzrost „spektakularnej pobożności” realizowanej poprzez uczęszczanie do kościoła i celebrowanie obrządków sakralnych podczas obchodów świąt kościelnych. W większym stopniu w mieście niż na wsi uległo zmniejszeniu kultywowanie obrzędów zawierających pierwiastki religijne. Wieś wyprzedza miasto we wprowadzaniu nowoczesnych obyczajów świeckich przypisanych do obrzędów przejścia i świąt kościelnych. Wyniki badań zrealizowanych w regionie cechującym się wyższą skalą religijności w porównaniu do innych regionów w Polsce, nie potwierdzają wniosków socjologów religii, że wiara religijna separuje się od instytucji kościelnych oraz od praktyk religijnych, religijność nie jest społecznie widoczna, a legitymizacja wiary przesuwa się od autorytetów kościelnych do jednostek odpowiedzialnych za autentyczność własnych przesłanek religijnych.
Instytut Nauk Socjologicznych, Uniwersytet Rzeszowski, Polska
ORCID: 0000-0001-7032-9205
E-mail: kles@autograf.pl