Dostęp otwarty
NOWOŚCI, POWTÓRZENIA I TRANSFORMACJE W ROZWOJU CYWILIZACJI ZACHODNIEJ
Wiesław SZTUMSKI1
Doświadczenia historyczne i wyzwania przyszłości
Język publikacji: polski
Artykuł w czasopiśmie
Transformacje Nr 2 (109) 2021, Data publikacji: 20 czerwca 2021r.
Słowa kluczowe: cywilizacja zachodnia, rozwój niezrównoważony; chybotliwość, nowości i transformacje cywilizacji zachodniej; przyczyny upadku cywilizacji zachodniej
Streszczenie Cywilizacja zachodnia (szczególnie w krajach Europy Zachodniej, USA, Kanady i Australii) niewątpliwie przewyższa pod wieloma względami wcześniejsze cywilizacje. Przede wszystkim ze względu na ilość doniosłych odkryć naukowych i wynalazków technicznych, bogactwo koncepcji filozoficznych i ideologicznych, sposobów zarządzania, podziału pracy i modelów gospodarowania. Wyrosła na gruncie idei oświeceniowych i pozytywistycznych, które przyczyniły się do niezwykłego postępu technologicznego. Swoje narodziny i rozwój zawdzięcza ustrojowi kapitalistycznemu i nurtowi liberalizacji. Przybierała coraz nowsze formy, proporcjonalnie do rozwoju kapitalizmu. W ciągu około dwóch stuleci wkroczyła już w fazę nasycenia - "złotego wieku" dwudziestego. Obecnie wiele wskazuje na to, że znalazła się w fazie schyłkowej i w tempie przyspieszonym zmierza do kolapsu za sprawą wzrostu sprzeczności wewnętrznych, głównie społecznych, które chyba wymknęły się spod kontroli. Jednak te sprzeczności nie są pierwszą przyczyną upadku tej cywilizacji. Źródłem tych sprzeczności i najważniejszą przyczyną schyłku cywilizacji zachodniej jest narastająca w niej nierównowaga, która przejawia się w chybotliwości tej cywilizacji. Wskutek tego jej "układ immunologiczny" ulega stałemu osłabianiu i dlatego staje się ona coraz bardziej wrażliwa na przypadkowe i zrazu niezauważalne czynniki zewnętrzne (efekt motyla). W celu przedłużenia czasu trwania tej cywilizacji, chociaż nie wiadomo, czy warto do tego dążyć, należałoby czym prędzej rozpocząć realizację modnej ostatnio idei rozwoju zrównoważonego w odniesieniu do wszystkich domen tej cywilizacji.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
ORCID: 0000-0002-6353-7206
E-mail: ws34@op.pl