Dostęp otwarty
TECHNIKA, TECHNOLOGIA
Jędrzej MALIŃSKI1
Technika – zastosowania i ewaluacje
Język publikacji: polski
Artykuł w czasopiśmie
Transformacje Nr 1-2 (104-105) 2020, Data publikacji: 14 czerwca 2020r.
Słowa kluczowe: technika, technologia, technology, historia pojęć, technokratyzm, uprzemysłowienie
Streszczenie W artykule zostaje zaprezentowana semantyczna i historyczna analiza słów „technika” i „technologia”. Wyjściowym problemem jest to, że w języku polskim oba terminy często są używane synonimicznie. Często rozmyte rozróżnienie między „techniką” a „technologią” występuje także w innych językach – poza angielskim. Biorąc pod uwagę obecną dominację tegoż języka w kulturze należy zatem prześledzić, w jaki sposób pojęcie technology kształtowało się w języku angielskim ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu amerykańskiego – można bowiem wysnuć hipotezę, że przynajmniej w XX w. to kontekst amerykański miał decydujący wpływ na kształtowanie się praktyk językowych w Polsce. XIX-wieczne rozumienie technology w USA było dość pokrewne rozumieniu „technologii” w krajach europejskich, jednak słowo to szerszego znaczenia społecznego nabrało na przełomie XIX w. i XX w. wraz z pojawieniem się ruchu technokratycznego, zapoczątkowanego przez Thorsteina Veblena. Miało to na celu odróżnienie prestiżowej „nauki stosowanej” przynależnej klasie inżynierów od pracy robotników przemysłowych. Owa dystynkcja, jak sądzę, jest wciąż obecna w języku i została również przeniesiona do języka polskiego. Obecnie jednak z racji na jej wszechobecność ma na celu podniesienie „prestiżu” swoich desygnatów, które niekoniecznie muszą być powiązane z poprzednim jej rozumieniem.
Zakład Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
E-mail: jedrzejmalinski@gmail.com